Jakie pokrycie dachowe wybrać – odpowiedź na to pytanie jest kluczowe dla każdego, kto remontuje lub stoi przed budową nowego dachu. Przed podjęciem decyzji warto poznać rodzaje pokryć dachowych dostępnych na polskim rynku materiałów budowlanych.
Dach jest często niedocenianym elementem konstrukcji budynku, tymczasem to właśnie on stanowi najważniejszą ochronę mieszkańców i ich majątku. To on chroni wszystkich i wszystko wewnątrz domu.
Dawno minęły czasy, gdy do wyboru mieliśmy tylko papę oraz kilka rodzajów blachy i dachówek. Dziś na nowo wybudowanych dachach króluje blachodachówka, jednak warto poznać jej alternatywy, gdyż każda z nich posiada własny zestaw zalet i wad. Nowoczesne, zaawansowane technologicznie materiały dachowe mogą zapewnić Ci estetykę dokładnie taką, jakiej oczekujesz i bezpieczeństwo, którego Tobie potrzeba.
Mnogość rodzajów pokryć dachowych nie ułatwia wyboru, a brak wiedzy na temat budowy i krycia dachów sprawia czasem, że na konstrukcji pojawia się materiał niedostosowany do jej kształtu oraz niespełniający wymagań bezpieczeństwa i odporności w danych warunkach użytkowania. Przybliżmy zatem nieco tę tematykę i omówmy najpopularniejsze rodzaje pokryć dachowych.
Pokrycie dachowe blachodachówką
Blachodachówka zdobyła sobie już kilka lat temu ogromną popularność i jest pokryciem stosowanym zdecydowanie najczęściej. Chroni dachy zarówno domów jednorodzinnych oraz wielorodzinnych, jak i budynków użyteczności publicznej. Chętnie kryje się nią zarówno dachy nowe, jak i remontowane.
Czym jest blachodachówka? Wytwarza się ją z dwustronnie ocynkowanych arkuszy blachy stalowej o grubości 0,4-1,25 mm, powlekanych powłokami organicznymi o grubości od 25 μm (powłoki poliestrowe) do 200 μm, którym w procesie wytłaczania nadaje się pożądany kształt, przypominający zwykle właśnie kształt prawdziwej dachówki (ceramicznej). Blachodachówka jest znacznie lżejsza i tańsza od tradycyjnej dachówki, jednak nie tak wytrzymała.
Blachodachówką kryje się dachy o nachyleniu minimum 9–12°. Jest zwykle układana na drewnianych łatach. W takim przypadku stosuje się rozstaw 35 lub 40 cm w zależności od długości modułu montowanej blachodachówki. Sprzedawana jest w arkuszach lub w modułach – blachodachówka modułowa.
Pokrycie dachu dachówką ceramiczną
Dachówka ceramiczna zalicza się do najstarszych (jest znana od tysięcy lat), najtrwalszych ale i najcięższych pokryć stosowanych budownictwie. Waga pokrycia z dachówki ceramicznej, to zwykle od 35 do 75 kilogramów (co wymusza zastosowanie wytrzymalszej więźby dachowej). Jest niepalna, nienasiąkliwa i odporna na mróz. Niestraszne jej duże wahania temperatur. Jest idealnym pokryciem dachowym w naszym klimacie.
Niepodważalną cechą dachówki ceramicznej jest jej ponadprzeciętna estetyka. Dostępna jest w ogromnej palecie kształtów i barw, co sprzyja łatwości dopasowania jej do wymogów projektu architektonicznego.
Ze względu na kształt wyróżniamy dachówki zakładkowe, esówki, karpiówki oraz mnich – mniszka. Ze względu na rodzaj powierzchni dzielimy je na te o powierzchni naturalnej (delikatnie porowata glina), angobowanej (pokrytej przed wypaleniem glinką z dodatkiem naturalnych barwników) i glazurowanej (powlekanej kolorowym lub bezbarwnym szkliwem, a następnie wypalanej).
Ze względu na niewielkie wymiary (i niewielki odpad) nadaje się ona idealnie do krycia wielopołaciowych dachów o skomplikowanych kształtach.
Pokrycie dachu dachówką betonową
Dachówka betonowa (nazywana też cementową) popularność zdobyła całkiem niedawno, bo w drugiej połowie XX stulecia. Od swojej ceramicznej poprzedniczki różni ją z pozoru niewiele, jednak różnice te warte są odnotowania.
Dachówki betonowe wytwarzane są jak łatwo się domyślić z mieszanki cementu portlandzkiego, pisaku kwarcowego i wody, którą barwi się dodatkowo odpowiednimi pigmentami w celu nadania im oczekiwanego koloru. Choć pod względem estetyki nie ustępują dachówkom ceramicznym, to ich wytrzymałość i trwałość jest mniejsza.
Choć montaż dachówek cementowych możliwy jest na dachach o spadku większym, niż 10°, to niektóre ich modele wymagają nachylenia 15, 20 i więcej stopni.
Także dachówki betonowe odporne są na uszkodzenia mechaniczne (w podobnym stopniu, co ich ceramiczne odmiany) oraz charakteryzuje je niewielka nasiąkliwość.
Wybór wzorów i kolorów w asortymencie dachówek cementowych (ze względu na materiał i technologię produkcji) jest mniejszy niż w przypadku produktów z ceramiki.
Waga pokrycia z dachówki betonowej nie przekracza zwykle 45 kg/m2 i jest mniejsza niż waga metra kwadratowego pokrycia z ceramiki.
Dach kryty dachówka bitumiczną
Dachówki bitumiczne (gonty bitumiczne) popularnością cieszą się przede wszystkim ze względu na stosunkowo niską cenę i łatwość krycia nimi dachów o skomplikowanej budowie.
Dachówka bitumiczna jest wysokojakościową papą z rdzeniem z włókna szklanego. Może być pokryta kolorową posypką lub metalowa folią. Nadaje się jej zwykle kształt drewnianego gontu, łupku lub płaskich dachówek.
Pokrycie dachowe wykonane z gontu bitumicznego jest stosunkowo lekkie (do 12kg/m2), przez co mocno nie obciąża dachu. Jego montaż jest prosty i nie wymaga stosowania drogich, czy skomplikowanych narzędzi. Gonty bitumiczne można układać na dachach o nachyleniu od 10° do 90°.
Trwałość prawidłowo położonych, średniej jakości dachówek bitumicznych szacuje się na 30 – 35 lat, a ich najbardziej nowoczesne warianty zabezpieczą dach nawet przez 50 lat.
Pokrycie dachu blachą dachową
Blachy na rąbek stojący, blachy faliste i trapezowe są najpopularniejszymi typami blach dachowych w polski m budownictwie.
Blacha na rąbek stojący stosowana jest na dachach polskich budynków już od wielu lat. Także dziś jest jednym z chętniej wybieranych pokryć dachowych. Dzieje się tak nie tylko ze względu na jej walory użytkowe, ale i na rosnącą popularność prostych, nowoczesnych form architektonicznych.
Pokrycie to świetnie sprawdza się zarówno na dachach zarówno o prostej, jak i o skomplikowanej formie. Nie wymaga masywnego deskowania, dzięki czemu jego zastosowanie wiąże się nie tylko ze stosunkowo łatwym i szybkim montażem, ale i niższym kosztem konstrukcji dachu.
Blachy na rąbek stojący wykonuje się z aluminium lub obustronnie cynkowanej stali, które w procesie produkcji pokrywane są dodatkowo warstwami farm i powłok. Najbardziej odporną na niszczący wpływ czasu i czynników atmosferycznych jest blacha cynkowo–tytanowa. Z powodu jej walorów i niezawodności producenci dają na nią dziesiątki lat gwarancji, jednak cechy te okupione są dość wysoką ceną zakupu.
Blachy faliste i trapezowe również są cenionym materiałem służącym do pokrycia dachu. Co sprawia, że cieszą się niemalejącą popularnością? Na ich renomę w ogromnym stopniu wpływa niska cena zakupu – zwłaszcza w porównaniu do innych rodzajów pokryć. Są przy tym wytrzymałe, szczególnie te ocynkowane lub pokryte alucynkiem, choć (o ile nie posiadają antykorozyjnych powłok nałożonych w procesie produkcji) warto pokryć je odpowiednią farbą dla zabezpieczenia i przedłużenia ich trwałości i szczelności.
Dach kryty papą
Papa dachowa (papa bitumiczna) była niegdyś niekwestionowanym liderem pośród materiałów budowlanych stosowanych do krycia dachów, szczególnie w przypadku dachów płaskich. Dziś stosowana mniej chętnie, a to z powodu dostępności na rynku materiałów pokryciowych o lepszych parametrach technicznych i użytkowych. Jednak nadal widuje się dachy kryte papą, a pokrycie takie wykonane w sposób prawidłowy jak najbardziej spełnia swoją rolę.
Czym jest papa dachowa? To materiał budowlany produkowany na bazie masy asfaltowej lub smołowej aplikowanej na osnowie z włókna szklanego lub poliestru. Powierzchnia papy wystawiona na działanie słońca i atmosfery zabezpieczana jest dodatkowo za pomocą posypki skaleniowej lub bazaltowej.
Niegdyś do aplikacji papy dachowej używano dodatkowego lepiszcza (np. smoły). Dziś dostępne w sprzedaży są nowoczesne warianty w postaci termozgrzewalnej. Papa termozgrzewalna jest aplikowana i łączona ze sobą za pomocą wysokiej temperatury dostarczanej zwykle z użyciem gazowego palnika lub nadmuchu gorącego powietrza. Warto wspomnieć, że dziś jest możliwy montaż papy bitumicznej nawet bez dostarczania wysokiej temperatury, a to dzięki ofercie pap samoprzylepnych, które mimo wyższej ceny zakupu, ograniczają koszty i czas potrzebny na realizację.
Dach kryty gontem drewnianym
Gonty drewniane tak popularne na dachach szczególnie wiejskich zabudowań wyparte zostały przez nowocześniejsze pokrycia. Ich widok świadczył raczej o małej zasobności portfela lub wręcz biedzie. Dziś sytuacja wygląda zgoła inaczej.
Drewniany gont powrócił do łask inwestorów przede wszystkim ze względu na niezaprzeczalny urok i modę na ekologię. Naturalne gonty swój renesans przeżywają już nie tylko na Podhalu (gdzie stanowiły charakterystyczny element architektury i stylu zakopiańskiego), ale wzrasta ich popularność na terenie całego kraju.
Czym są gonty drewniane? To ekologiczna forma pokrycia dachowego wytwarzana z drewna świerkowego, modrzewiowego, sosnowego lub jodłowego. Rzadziej z osiki, dębu i cedru. Jest to drewno cięte lub łupane. Przeciętna długość drewnianego elementu gontu to około 60 cm, szerokość zaś, to od kilku do kilkunastu cm. Jego waga jest niewielka. Warstwa pokrycia dachowego z gontu drewnianego ma około 5 cm grubości.
Gonty drewniane układa się na dachach o nachyleniu minimum 45°, ale świetnie trzymają się i sprawdzają też na powierzchniach pionowych. Dopuszczalne jest układanie gontu drewnianego również na połaciach o mniejszym nachyleniu, lecz takie rozwiązanie wymaga zastosowania dodatkowego, szczelnego podkładu. Doskonale nadają się do krycia nawet bardzo skomplikowanej, wieloskosowej konstrukcji. Dzięki impregnacji osiągają wysoką odporność na działanie niekorzystnych czynników pogodowych, ale także i na działanie ognia oraz grzybów.
Gonty łupane są wytwarzane od początku do końca ręcznie poprzez ociosywanie siekierą lub struganie ośnikiem. Bez użycia narzędzi mechanicznych. Nadaje im to charakterystycznej, niepowtarzalnej estetyki, dzięki widocznym „niedoskonałościom” w postaci zróżnicowanej faktury powierzchni, czy miejscowych wydarć. Zachowanie naturalnej struktury drewna w tym przypadku czyni z gontów łupanych materiał o bardzo dużej odporności na warunki atmosferyczne. Niestety, ten rodzaj produkcji wpływa też na wysoką ich cenę.
Gont cięte w przeciwieństwie do łupanych wytwarza się (jak nietrudno się domyślić) za pomocą pił. W tym pił elektrycznych.
Dach kryty strzechą
Również dach kryty strzechą (tak, jak w przypadku dachów krytych gontem drewnianym) stał się symbolem polskiej wsi. I jak w przypadku pokryć z drewnianego gontu, dziś strzecha jest wizytówką dobrego gustu, ale i majętnego portfela.
Czym jest strzecha? Dziś strzecha jest metodą krycia dachu z wykorzystaniem wyłącznie trzciny wodnej (w odróżnieniu od dawnych metod, które dopuszczały stosowanie słomy). Najlepiej prezentuje się na stromych dachach wielopłaszczyznowych. Materiał ten jest układany na dachowej połaci warstwą grubości 30 cm do 50 cm. Kąt nachylenia głównej połaci dachu krytego strzechą powinien wynosić minimum 45°, jednak standardem jest 50-55°. To właśnie odpowiedni kąt nachylenia decyduje o trwałości dachy krytego strzechą, umożliwiając sprawne odprowadzanie wody opadowej. Uzależniony od grubości warstwy trzciny ciężar strzechy waha się od 40 do 80 kg/m2. Trwałość takiego pokrycia szacuje się nawet na 50 – 80 lat.
Dach kryty łupkiem
Łupek naturalny jest z pewnością bardzo szlachetnym rodzajem pokrycia dachu. Wytwarzany jest ze skały osadowej, po wydobyciu dzielonej na odpowiedniej grubości płytki (łuski) grubości około 5mm. Wymiary płytki łupkowej to najczęściej 20×25 cm lub 40x60cm.
Pokrycie dachu łupkiem uznawane jest za jedna z najtrwalszych form zabezpieczeń. Wykazuje doskonałą odporność na czynniki atmosferyczne i ogień. Jednak prócz niezaprzeczalnych zalet posiadają łupki również ogromną wadę w postaci dużego ciężaru własnego, który determinuje budowę dachu o odpowiednio wzmocnionej konstrukcji.
Łupki układane są na połaciach dachu o nachyleniu minimum 30°. Mocowanie ich polega na przybijaniu ich za pomocą ocynkowanych lub miedzianych gwoździ do łat lub deskowania dachu pokrytego papą. Najbardziej efektywny i zarazem efektowny sposób montażu, to tak zwane dzikie krycie. Niestety jest ono również najtrudniejsze i wymaga pracy dobrego fachowca. Trwałość dachu z łupka ocenia się na 250 – 300 lat.
Pokrycie dachowe membraną EPDM
Membrana EPDM jest niezwykle trwałym pokryciem dachowym wytwarzanym z syntetycznego kauczuku (EPDM – ang. Ethylene Propylene Diene Monomer – pol. terpolimer otrzymywany z monomerów etylenowo-propylenowo-dienowych). Zdobywa rosnącą popularność i stosowana jest coraz chętniej szczególnie do krycia dachów płaskich. Dostępna jest w arkuszach o powierzchniach dochodzących do kilkudziesięciu m2.
Membrana EPDM jest niezwykle trwałym pokryciem dachowym wytwarzanym z syntetycznego kauczuku (EPDM – ang. Ethylene Propylene Diene Monomer – pol. terpolimer otrzymywany z monomerów etylenowo-propylenowo-dienowych). Zdobywa rosnącą popularność i stosowana jest coraz chętniej szczególnie do krycia dachów płaskich. Dostępna jest w arkuszach o powierzchniach dochodzących do kilkudziesięciu m2.
Dach kryty dachówką włókno-cementową
Dachówka włókno-cementowa wykonana jest ze skompresowanego połączenia cementu portlandzkiego, naturalnych włókien, dodatków mineralnych i wody. Wytwarzana jest w niewielkich formatach i charakteryzuje się małą wagą, co eliminuje konieczność stosowania ciężkiej więźby dachowej.
Włókno-cement nie ulega korozji, nie utlenia się i nie pleśnieje. Może być stosowany zarówno do krycia dachów, jak i wykańczania elewacji.